Chương trình công nhận Tổ chức giám định (VIAS) trong hành trình 30 năm của Văn phòng Công nhận chất lượng quốc gia

Trong các hoạt động công nhận của BoA, hoạt động công nhận Tổ chức giám định – thông qua Chương trình công nhận Tổ chức giám định Việt Nam  (Vietnam Inspection Accreditation Scheme – VIAS) – là một trong những hoạt động công nhận  có vai trò quan trọng. Với hơn 25 năm vận hành và phát triển, VIAS đã không ngừng nâng cao năng lực chất lượng dịch vụ công nhận, tạo sự tin cậy dịch vụ giám định các Tổ chức giám định trong nước, hỗ trợ hiệu quả cho cơ quan quản lý nhà nước, tạo niềm tin cho thị trường và người tiêu dùng, đồng thời giúp hàng hóa Việt Nam dễ dàng tiếp cận thị trường toàn cầu.

Khởi đầu từ yêu cầu hội nhập – Trưởng thành theo chuẩn mực quốc tế

Trong bối cảnh toàn cầu hóa đầu thập niên 2000, khi thương mại quốc tế ngày càng mở rộng, đòi hỏi khắt khe về kỹ thuật, chất lượng và minh bạch trong chuỗi cung ứng, việc nâng cao năng lực các Tổ chức giám định là một yêu cầu tất yếu.

Nắm bắt xu thế, BoA đã triển khai chương trình VIAS từ năm 2000, và tới năm 2002 đã thực hiện đánh giá công nhận cho hai tổ chức đầu tiên theo chuẩn quốc tế ISO/IEC 17020 tại Việt Nam. Tới năm 2004, BoA đã được đánh giá và ký kết thành công thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau APLAC-MRA (nay là APAC – MRA), đưa chương trình VIAS chính thức gia nhập hệ thống công nhận toàn cầu.

Từ đây, chứng thư giám định được cấp bởi các tổ chức do VIAS công nhận có giá trị thừa nhận quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất – nhập khẩu hàng hóa, đặc biệt trong các lĩnh vực như hàng tiêu dùng, nông sản, thực phẩm, khoáng sản…

Ảnh 1: VIAS mời chuyên gia NATA đào tạo tiêu chuẩn ISO/IEC 17020 tại BoA, khởi đầu cho hoạt động đánh giá công nhận các Tổ chức giám định tại Việt Nam	Ảnh 2: Ông Hồ Tất Thắng, giám đốc đầu tiên của BoA  ký thoả ước thừa nhận đa phương APLAC- MRA hoạt động công nhận tổ chức giám định năm 2004

Đội ngũ nhân sự không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn

Sau 30 năm phát triển, hoạt động công nhận tổ chức giám định hiện do Phòng Công nhận 3 (trước đây là Phòng Nghiệp vụ 4, thời kỳ đầu là Nhóm giám định trực thuộc Khối nghiệp vụ) trực tiếp vận hành, với mô hình tổ chức chuyên nghiệp, đảm bảo tính độc lập, khách quan và năng lực chuyên môn cao.

Hiện nay, nhân sự chính thức của Phòng gồm:

• 2 cán bộ cơ hữu,
• 4 chuyên gia đánh giá trưởng (dự kiến tăng lên 6 trong năm 2025),
• 2 cán bộ phụ trách khách hàng,
• Và hơn 100 chuyên gia kỹ thuật đến từ các tổ chức giám định  được công nhận, Viện nghiên cứu, Trường đại học, và cơ quan quản lý chuyên ngành.

Đội ngũ chuyên gia thường xuyên được đào tạo, tập huấn định kỳ, cập nhật yêu cầu của tiêu chuẩn ISO/IEC 17020, chia sẻ kinh nghiệm đánh giá giữa các cơ quan công nhận trong khu vực và quốc tế. Đặc biệt, Phòng Công nhận 3 hiện có 1 chuyên gia là thành viên Ban kỹ thuật hoạt động giám định của APAC, đồng thời tham gia đoàn đánh giá đồng đẳng (peer evaluation) thừa nhận lẫn nhau của APAC-MRA . Việc tham gia này khẳng định uy tín và năng lực của Việt Nam trong hệ thống công nhận quốc tế.

Ảnh 3: Nhân sự VIAS tham gia đào tạo cập nhật tiêu chuẩn, chuẩn mực công nhận	Ảnh 4: VIAS tập huấn định kỳ cho các CGKT - 06/2023
Ảnh 5: Cán bộ VIAS tham gia Hội thảo cho các trưởng đoàn chuyên gia đánh giá của Diễn đàn Công nhận Châu Á – Thái Bình Dương (APAC) – Thượng Hải 2025	Ảnh 6: Cán bộ VIAS tham gia đánh giá đồng đẳng APAC MRA tai Kyrgystan 02/2025

Hỗ trợ quản lý nhà nước và đồng hành cùng khách hàng được công nhận

Với vai trò đánh giá công nhận độc lập bên thứ ba, hoạt động của VIAS không những có vai trò hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước, mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý, nâng cao tính minh bạch, công bằng và tạo môi trường hoạt động lành mạnh cho các tỏ chúc giám định.

Các hoạt động của VIAS luôn luôn gắn bó chặt chẽ với yêu cầu quản lý nhà nước, tạo công cụ hỗ trợ hiệu quả cho các Bộ ngành như Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ ; Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ nông nghiệp và môi trường)… trong hoạt động đánh giá chỉ định các tổ chức kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ.

Các tổ chức giám định được BoA công nhận  được tin cậy chỉ định thực hiện kiểm tra nhà nước trong các lĩnh vực trọng yếu như:

• Giám định phế liệu, máy móc thiết bị - Dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng nhập khẩu;
• Giám định (kiểm định) an toàn kỹ thuật thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn.
• Giám định các sản phẩm xuất, nhập khẩu và quản lý nhà nước đối với các loại hàng hóa lưu thông trên thị trường như thực phẩm, phân bón, hàng tiêu dùng….

Ảnh 7: Nhân sự VIAS tham gia Đoàn đánh giá chỉ định phục vụ quản lý nhà nước của Bộ Tài nguyên Môi trường về phế liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất	Ảnh 8: Đoàn đánh giá VIAS đánh giá hoạt động kiểm định an toàn thiết bị áp lực tại nhà máy đạm Phú Mỹ

Khẳng định lợi ích của công nhận qua sự duy trì, gắn bó và tăng trưởng khách hàng

Tính đến năm 2025, chươn trình công nhận  VIAS đã có trên 90 tổ chức giám định được công nhận , với phạm vi hoạt động đa dạng, bao gồm:

• Tổ chức nhà nước như Quatest 1, Quatest 3, Viện KNATVSTP Quốc gia, Viện Y tế công cộng Tp. HCM

• Các doanh nghiệp tư nhân, và các tập toàn giám định toàn cầu như VINACONTROL, QUACONTROL, SGS, Intertek, Bureau Veritas, TUV, DNV…

• Các đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng như Cục TCĐLCL, Tổng công ty Viettel, Bộ Tư lệnh tác chiến không gian mạng…

Ngoài thị trường trong nước, VIAS còn cung cấp dịch vụ cho các tổ chức tại ASEAN và Trung Quốc, qua đó lan tỏa hình ảnh của Việt Nam như một điểm đến kỹ thuật đáng tin cậy trong khu vực.

Ảnh 9: VIAS đánh giá Tổ chức giám định tại Brunei	Ảnh 10: Chuyên gia kỹ thuật VIAS chứng kiến giám định trước khi xuất hàng dệt may tại nhà máy

Định hướng tương lai – Tiếp tục hội nhập và khẳng định vị thế

Trong giai đoạn tới, chương trình VIAS xác định các mục tiêu then chốt:

• Đối với Nhà nước: tăng cường chất lượng đánh giá, giữ vững hiệu quả là công cụ quản lý chất lượng, thúc đẩy hội nhập quốc tế, giảm gánh nặng giám sát.
• Đối với xã hội: chung tay góp phần bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, giảm rào cản kỹ thuật trong thương mại, tăng độ tin cậy của sản phẩm hàng hóa.
• Đối với khách hàng: nâng cao uy tín tổ chức giám định được công nhận, tạo giá trị cạnh tranh trên thị trường và khuyến khích cải tiến liên tục.

Với phương châm hành động “Một chuẩn mực – Một chứng chỉ – Thừa nhận ở mọi nơi”, BoA và chương trình VIAS sẽ tiếp tục hoàn thiện, không ngừng cập nhật, đổi mới để cùng các Tổ chức giám định góp phần xây dựng một Việt Nam hội nhập sâu rộng với thế giới và góp phần phát triển đất nước giàu mạnh, bền vững.