VICAS - 30 năm xây dựng và trưởng thành
Những năm 1990, khi đất nước vừa bước vào thời kỳ mở cửa, hoạt động quản lý chất lượng, chứng nhận và công nhận còn rất mới mẻ, nhiều doanh nghiệp còn bỡ ngỡ. Trong bối cảnh đó, Văn phòng Công nhận Chất lượng (nay là Văn phòng Công nhận Chất lượng Quốc gia) đã chủ động nghiên cứu, xây dựng và triển khai các chương trình công nhận, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia tiên phong trong khu vực Đông Nam Á có hoạt động công nhận.
Trải qua 30 năm xây dựng và phát triển, đến nay hoạt động công nhận tổ chức chứng nhận (VICAS) của Văn phòng Công nhận Chất lượng Quốc gia (BoA) đã bao phủ hầu hết các chương trình công nhận phổ biến trên thế giới, được thừa nhận rộng rãi và trở thành địa chỉ tin cậy của các tổ chức chứng nhận, thẩm định/thẩm tra cả trong và ngoài nước.
Mở rộng chương trình công nhận
Từ chương trình công nhận đầu tiên - Công nhận tổ chức chứng nhận Hệ thống quản lý chất lượng (QMS) mang mã số VICAS 001 năm 2003, đến nay hoạt động công nhận VICAS đã công nhận cho 105 tổ chức với 17 chương trình công nhận khác nhau bao gồm hầu hết các lĩnh vực mà xã hội có nhu cầu từ tổ chức chứng nhận hệ thống quản lý, tổ chức chứng nhận sản phẩm, tổ chức chứng nhận con người đến tổ chức thẩm định và thẩm tra khí nhà kính (GHG).
Công nhận tổ chức chứng nhận Hệ thống quản lý chất lượng (QMS),
Công nhận tổ chức chứng nhận Hệ thống quản lý môi trường (EMS),
Công nhận tổ chức chứng nhận Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS),
Công nhận tổ chức chứng nhận Hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp (OHSMS),
Công nhận tổ chức chứng nhận Hệ thống quản lý thiết bị y tế (MDMS),
Công nhận tổ chức chứng nhận Hệ thống quản lý an toàn thông tin (ISMS),
Công nhận tổ chức chứng nhận Hệ thống quản lý năng lượng (EnMS),
Công nhận tổ chức chứng nhận sản phẩm (PRODUCT),
Công nhận tổ chức chứng nhận con người (PERSON),
Công nhận tổ chức chứng nhận GlobalGAP,
Công nhận tổ chức chứng nhận VietGAP,
Công nhận tổ chức chứng nhận thực hành thủy sản tốt (BAP),
Công nhận tổ chức chứng nhận BRC,
Công nhận tổ chức chứng nhận nông nghiệp hữu cơ (Organic),
Công nhận tổ chức chứng nhận nông nghiệp bền vững (RainForest),
Công nhận tổ chức chứng nhận quản lý rừng bền vững (VFCS/PEFC),
Công nhận tổ chức thẩm định/thẩm tra khí nhà kính (GHG),
Hiện nay Văn phòng đã công nhận cho trên 100 tổ chức thuộc các lĩnh vực khác nhau. Hoạt động công nhận tập trung vào những lĩnh vực hàng hóa có giao dịch thương mại lớn, có giá trị xuất khẩu cao vì vậy đã góp phần thúc đẩy thương mại, tạo điều kiện để sản phẩm hàng hóa sản xuất tại Việt Nam dễ dàng tiếp cận thị trường quốc tế. Hoạt động chứng nhận trong các lĩnh vực từ nông sản, thủy sản, chế biến gỗ, đến sản xuất sản phẩm điện, điện tử, xăng dầu, LPG, dệt may, vật liệu xây dựng đều có sự tham gia tích cực của Văn phòng Công nhận Chất lượng. Hoạt động công nhận cũng nhanh chóng bắt kịp các xu hướng phát triển mới, phát triển bền vững như GHG, quản lý năng lượng, quản lý môi trường, quản lý an toàn thông tin.
 |  |
Chứng kiến chứng nhận cà phê | |
 |  |
Chứng kiến chứng nhận VietGAP/ GlobalGAP | |
 |  |
Chứng kiến chứng nhận hệ thống quản lý an toàn thực phẩm | |
 |  |
Chứng kiến chứng nhận LPG | Chứng kiến chứng nhận vật liệu xây dựng |
Tăng cường hội nhập quốc tế
Hội nhập quốc tế là yêu cầu thiết yếu của hoạt động công nhận, giúp tiếp cận các chuẩn mực toàn cầu và bảo đảm kết quả công nhận được thừa nhận rộng rãi. Chính vì vậy ngay từ những ngày đầu thành lập, các thế hệ lãnh đạo của Văn phòng Công nhận Chất lượng Quốc gia đã đặc biệt chú trọng thúc đẩy hợp tác và hội nhập quốc tế.
Từ năm 2008 BoA đã đăng ký và được Diễn đàn Công nhận Quốc tế (IAF) thừa nhận trong lĩnh vực công nhận tổ chức chứng nhận QMS. Tiếp đó, các chương trình công nhận của BoA không ngừng được mở rộng và thừa nhận ở phạm vi toàn cầu. Đến nay, BoA đã có 9 chương trình công nhận đối với tổ chức chứng nhận, tổ chức thẩm định/thẩm tra được thừa nhận (MLA), bao gồm:
QMS năm 2008
PRODUCT năm 2013,
FSMS năm 2015,
GlobalGAP năm 2015,
EMS năm 2016,
MDMS năm 2021,
OHSMS năm 2023,
GHG năm 2025,
ISMS năm 2025
BoA trở thành tổ chức công nhận tại Việt Nam có số lượng chương trình công nhận tổ chức chứng nhận được thừa nhận nhiều nhất, bao phủ hầu hết các lĩnh vực từ chứng nhận hệ thống quản lý, chứng nhận sản phẩm đến thẩm định/thẩm tra khí nhà kính (GHG). Trên phạm vi khu vực và quốc tế, BoA nằm trong nhóm các tổ chức có nhiều chương trình công nhận được thừa nhận hàng đầu, ngang với các cơ quan công nhận của các nước như CNAS (Trung Quốc), IAS (Mỹ), JAB (Nhật Bản), JAS-ANZ (Úc), KAB (Hàn Quốc) và KAN (Indonesia).
 |  |
Ảnh ký MLA
Song song với việc mở rộng MLA, đội ngũ chuyên gia của BoA còn tham gia tích cực vào các hoạt động đánh giá thừa nhận lẫn nhau. Hiện nay, toàn bộ chuyên gia đánh giá công nhận tổ chức chứng nhận của BoA đều đồng thời là chuyên gia đánh giá thừa nhận của Tổ chức Công nhận châu Á – Thái Bình Dương (APAC).
|  |
Ảnh: Tham gia đánh giá MLA | |
BoA cũng cử đại diện tham gia Ủy ban điều hành và Ủy ban thừa nhận lẫn nhau của APAC, đồng thời thường xuyên hiện diện tại các phiên họp định kỳ của APAC và IAF. Hàng năm, BoA tổ chức các cuộc họp trao đổi kinh nghiệm, chuyên môn, nghiệp vụ công nhận với cơ quan công nhận Hàn Quốc (KAB) và nhiều tổ chức công nhận khác trong khu vực như Thái Lan, Malaysia. Ngoài ra, BoA ký kết các thỏa thuận hợp tác với những cơ quan công nhận uy tín như KAB (Hàn Quốc) và GAC (Ả Rập Xê Út), góp phần mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế.
 |  |
Ảnh: Hội thảo với cơ quan công nhận Hàn Quốc (KAB) | |
Từ những hoạt động này, BoA đã trở thành đối tác tin cậy của nhiều cơ quan công nhận trong khu vực và quốc tế trong các lĩnh vực công nhận tổ chức chứng nhận và thẩm định/thẩm tra. BoA được các cơ quan công nhận như UKAS (Anh), ACCREDIA (Ý), JAS-ANZ (Úc và New Zealand), ENAC (Tây Ban Nha) tín nhiệm và đề xuất đại diện thực hiện đánh giá cho khách hàng tại Việt Nam. Đồng thời, BoA cũng thường xuyên nhận được đề nghị đánh giá công nhận từ các tổ chức chứng nhận trong khu vực và trên thế giới.
Phát triển đội ngũ chuyên gia
Từ 1 nhân sự ban đầu ngày nay hoạt động nhận tổ chức chứng nhận đã phát triển đội ngũ chuyên gia đánh giá và gần 100 chuyên gia kỹ thuật có năng lực chuyên môn vững vàng ở các lĩnh khác nhau.
 |
Ảnh: Tập thể VICAS |
Chuyên gia đánh giá tổ chức chức nhận đáp ứng năng lực chuyên môn và được APAC phê duyệt là chuyên gia đánh giá thừa nhận, trưởng đoàn chuyên gia đánh giá thừa nhận.
Bên cạnh các chuyên gia đánh giá, VICAS có đội ngũ chuyên gia kỹ thuật hùng hậu, là những chuyên gia dày dạn kinh nghiệm từ các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp có chuyên môn sâu trong các lĩnh vực khác nhau, hỗ trợ hiệu quả cho hoạt động đánh giá công nhận.
Hỗ trợ quản lý nhà nước
Bên cạnh việc đáp ứng nhu cầu của xã hội, hoạt động công nhận đã và đang hỗ trợ tích cực công tác quản lý nhà nước. Chứng chỉ công nhận là cơ sở quan trọng, đáng tin cậy để cơ quan quản lý nhà nước thuộc các bộ, ngành như: Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công thương, Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Thông tin và Truyền thông xác định năng lực và chỉ định các tổ chức đánh giá sự phù hợp.
 |
Hợp tác cùng Văn phòng chứng chỉ quản lý rừng bền vững |
Thành tích đạt được
Với phương châm cung cấp dịch vụ công nhận khách quan – trung thực – đúng đắn – kịp thời, tuân thủ pháp luật Việt Nam, phù hợp các chuẩn mực quốc tế, đồng thời hỗ trợ tích cực cho công tác quản lý nhà nước và chủ động đáp ứng nhu cầu xã hội, hoạt động công nhận tổ chức chứng nhận đã từng bước phát triển, không ngừng nâng cao năng lực và mở rộng phạm vi. Tập thể Phòng VICAS luôn nỗ lực để mang lại dịch vụ công nhận chuyên nghiệp – chất lượng – hiệu quả.
Hiện nay, Phòng VICAS đã và đang triển khai 17 chương trình công nhận khác nhau, trong đó có 09 chương trình được thừa nhận quốc tế (IAF MLA). Đến nay, VICAS đã công nhận cho hơn 100 tổ chức chứng nhận, thẩm định/thẩm tra trong nước và quốc tế, nhận được sự tin cậy của khách hàng và đối tác.
Ghi nhận những nỗ lực đó, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã tặng Bằng khen Tập thể Lao động xuất sắc cho Phòng VICAS trong các năm 2020, 2021 và 2024.
 |  |
Hình: Bằng khen của Bộ trưởng | |
Định hướng hoạt động
30 năm qua, dưới sự dẫn dắt của các thế hệ lãnh đạo Văn phòng Công nhận Chất lượng Quốc gia cùng với nỗ lực không ngừng của đội ngũ cán bộ, nhân viên và chuyên gia, hoạt động công nhận tổ chức chứng nhận đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng.
Kế thừa và phát huy những kết quả đó, trong thời gian tới, hoạt động công nhận tổ chức chứng nhận tiếp tục:
Cập nhật, phát triển các chương trình công nhận mới đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Mở rộng MLA để kết quả công nhận, chứng nhận, thẩm định/thẩm tra được thừa nhận rộng rãi.
Tăng cường hợp tác quốc tế, chủ động hội nhập sâu rộng nhằm nâng cao uy tín và vị thế của Văn phòng Công nhận Chất lượng Quốc gia.
Phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý trong việc xây dựng và giám sát thực hiện các quy định về công nhận, chứng nhận, thẩm định/thẩm tra.
Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm nâng cao năng suất và hiệu quả hoạt động công nhận.
Cùng với quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng của nền kinh tế và sự phát triển mạnh mẽ của sản xuất, kinh doanh, nhu cầu về dịch vụ công nhận ngày càng đa dạng và phong phú. Nhận thức rõ xu hướng đó, các thế hệ cán bộ, nhân viên của Văn phòng Công nhận Chất lượng quốc gia luôn nỗ lực nghiên cứu, học tập, nâng cao năng lực và trình độ để đáp ứng kịp thời các yêu cầu mới.
Với phương châm thường xuyên cập nhật kiến thức, lắng nghe ý kiến khách hàng, đồng thời nắm bắt yêu cầu của cơ quan quản lý, chúng tôi không ngừng hoàn thiện và phát triển dịch vụ công nhận. Chúng tôi tin tưởng rằng hoạt động công nhận tổ chức chứng nhận sẽ tiếp tục mang lại giá trị gia tăng cho khách hàng, tạo dựng niềm tin đối với sản phẩm, hàng hóa Việt Nam, góp phần thúc đẩy thương mại, phát triển kinh tế đất nước và xây dựng hạ tầng chất lượng quốc gia ngày càng vững mạnh.
